Περιθωριακά 57

Ο κιθαρίστας Τάσος Στυλιανού & ο ντράμερ Γιώργος Κούλας τζαμάρουν στο «Καφενείο 11»

Καφενείο 11

«Οι Πέμπτες της τζαζ στη Χώρα»

Περιθωριακά-Κωνσταντίνος Α. Ει. Παπαθανασίου

Ένα άτυπο καταφύγιο των μουσικών της τζαζ, ένας ιδιαίτερος χώρος ηχοχρωμάτων, μια «μπάρα» που σέβεται την καλή μουσική

Στα σπλάχνα της παλιάς πόλης της Λευκωσίας λειτουργεί, από το 2013, ένα από τα καλύτερα κι ανεπιτήδευτα μαγαζιά του τόπου μας. Ο χώρος του θυμίζει καφενέ νησιών των Κυκλάδων, αν όχι αυθεντικό ελληνικό καφενείο της Χώρας της Κύπρου –μια που κι εμείς σε νησί κατοικούμε, κι ας μας διαφεύγει ενίοτε.

  Ο ιδιοκτήτης του, Δημήτρης Πασχάλης (ο πάλαι ποτέ συνεταίρος τού Τζόναθαν Μάτση, της αειθαλούς «New Division»), είναι λάτρης και καλός γνώστης της λαϊκής-ρεμπέτικης, μπλουζ και τζαζ μουσικής. Επίσης, δεν θα ήταν υπερβολή να αναφέρουμε πως γνωρίζει, σχεδόν, όλους τους καλούς μουσικούς του νησιού και απ’ όλα τα ιδιώματα.

  Η αγάπη του, λοιπόν, για τη μουσική τον οδήγησε στη δημιουργία του «Καφενείου 11», όπου στα τρία χρόνια λειτουργίας του έχει φιλοξενήσει πληθώρα σχημάτων και μεμονωμένων μουσικών από την Κύπρο, την Ελλάδα και το εξωτερικό.      

All about jazz

Από το 1999, που επαναπατρίστηκα στον τόπο καταγωγής του πατέρα μου και κατ’ επέκταση δικό μου, και κατοικώντας (όπως πάντα από το 1971) στο κέντρο της Λευκωσίας δεν υπήρξε περίπτωση που να μην πληροφορηθώ για την όποια ζωντανή εμφάνιση ποικίλων μουσικών σχημάτων.

   Έκτοτε έχω παρακολουθήσει πολλές, ας της πω, συναυλίες-συνευρέσεις διάφορων μουσικών και σε ετερόκλητους έως εναλλακτικούς χώρους της πόλης. Ήταν η εποχή που σιγά-σιγά επέστρεφαν οι μουσικοί από τις σπουδές τους, κι άρχισε να δημιουργείται μία δραστήρια έως θετικά έκρυθμη κατάσταση γύρω από την καλή μουσική.

   Έτσι άρχισα να γνωρίζω και τους τζαζ μουσικούς του νησιού. Από συνευρέσεις τους σε λόμπι ξενοδοχείων, μικρούς και μεγάλους συναυλιακούς χώρους, μπαρ, πολιτιστικούς συλλόγους και λέσχες, καφετερίες, φεστιβάλ και αλλού έως και σε γάμους κοινών γνωστών.

   Δεκαπέντε χρόνια μετά οι πλείστοι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, έχουν καταξιωθεί στη συνείδηση του κοινού που ακούει τζαζ μουσική, που ξέρει να ακούει τζαζ μουσική, που γνωρίζει τέλος πάντων πέντε πράγματα παραπάνω γι’ αυτό το ιδίωμα.

    Αν και το ευρύ κοινό παραμένει εν πολλοίς απαίδευτο, εντούτοις ένας σκληρός πυρήνας ακολουθεί τις μουσικές αυτές διαδρομές των τζαζ μονοπατιών, και είμαι σίγουρος πως χαίρεται με την ψυχή του κάθε session, gig ή ό,τι άλλο προκύπτει.

   Το γεγονός πως, ο Δημήτρης Πασχάλης, κατάφερε να δημιουργήσει το «Καφενείο 11», και με τον καιρό να το καταστήσει πόλο έλξης μουσικών της τζαζ είναι κάτι που ελάχιστοι περίμεναν.   

Το σταθερό σχήμα

Τάσος Στυλιανού (κιθάρα), Ιωάννης Βαφέας (ντραμς) και Μιχάλης Μέσσιος (κοντραμπάσο) είναι το τρίο που, σταθερά κάθε Πέμπτη, εμφανίζεται στο «Καφενείο 11». Εξαίρετοι μουσικοί και συνθέτες, αποτελούν μία από τις γνωστότερες μουσικές τριάδες στο χώρο της τζαζ στο νησί.

   Οι, σχεδόν, συνομήλικοι αυτοί μουσικοί (γύρω στα 45… φεύγα) βρίσκονται χρόνια μαζί και έχουν παίξει και μ’ όλους τους υπόλοιπους τζαζ παίκτες του νησιού, και φυσικά και του εξωτερικού. Κι αν, για τον απληροφόρητο αναγνώστη, αυτό το: «και φυσικά και του εξωτερικού» ξενίζει δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως και ο κύριος Στυλιανού, και ο κύριος Βαφέας, και ο κύριος Μέσσιος είναι βιρτουόζοι των οργάνων τους και έχουν διακριθεί σε ελλαδικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.

   Γνωρίζοντας ο ένας τα μουσικά «χούγια» του άλλου, μπορούν άνετα να περάσουν από ένα προβαρισμένο κομμάτι σ’ έναν ευφυέστατο αυτοσχεδιασμό, που κρατάει όλους τους κανόνες του τζαζ ιδιώματος και φορές τους υπερβαίνει προσφέροντας στους ακροατές ανεπανάληπτες βραδιές.

   Το ρεπερτόριο κινείται από standard κομμάτια της 120άχρονης διαδρομής της τζαζ μουσικής, τη συνάντησή της με άλλες μουσικές (Λατινικής Αμερικής, Κούβας, Καραϊβικής, Αφρικής, Ευρώπης και οπωσδήποτε Ελλάδας και Κύπρου) μέχρι και τον άκρατα ελεύθερο αυτοσχεδιασμό των προαναφερθέντων μουσικών σε δικές τους συνθέσεις που απογειώνουν την πίστη τους και την προσήλωσή τους στη μουσική.

   Πάντα ανοιχτοί, όπως κάθε καθαρόαιμος τζαζ μουσικός, προσκαλούν και φίλους τους μουσικούς να πλαισιώσουν τις εμφανίσεις τους, οι οποίοι και «τζαμάρουν» μαζί τους δίνοντας την πραγματική διάσταση και ουσία της τζαζ: τη συμμετοχή όλων όσοι είναι ικανοί να απογειώσουν τη δυναμικότητα του οργάνου τους στο θεσπέσιο σύμπαν που αυτή η μουσική κατοικεί.      

     

Round about the seasons

Η ιδιαιτερότητα του «Καφενείου 11» είναι πως είναι ανοιχτό όλες τις εποχές του χρόνου –ποιες δηλαδή;… στην Κύπρο κατοικούμε… χειμώνα-καλοκαίρι! Η νησιώτικη αυλή του ανοίγει με το που αρχίζει να ιδρώνει το σβέρκο μας, και οι ήχοι από τις κιθάρες, τα ντραμς, τα κοντραμπάσα, τα σαξόφωνα, τις τρομπέτες, τα μεταλλόφωνα και όποια άλλα όργανα φανταστείτε, όπως και οι αιθέριες τζαζ γυναικείες φωνές, συντροφεύουν τον έναστρο ουρανό της Λευκωσίας νύχτες και νύχτες που ούτε οι καμπάνες ούτε οι χότζες μπορούν να συναγωνιστούν.

   Το «Καφενείο 11» δεν περιορίζεται, βέβαια, στη φιλοξενία τζαζ μουσικών. Ρεμπέτες, ροκ, μπλουζ, ποπ, φολκλόρ, κλασικοί και άλλοι μουσικοί «ιερουργούν» και «κοινωνούν» τις μουσικές τους στο χώρο του. Εδώ δοκιμάζονται και οι νέοι μουσικοί, φορές μαθητές ή και φοιτητές των δασκάλων που πρωτοστατούν, δίνοντας τους έτσι την ευκαιρία να εκτεθούν και να αναμετρηθούν με τις δυνάμεις τους και τα λάθη τους, με τα πλεονεκτήματά τους και τα μειονεκτήματά τους. Κι όλα αυτά με μία και μόνο απαράβατη προϋπόθεση: την αυθεντικότητα.    

Info

«Καφενείο 11», Πειραιώς 27 & Σούτσου 11 γωνία, παλιά πόλη Λευκωσίας. Κάθε Πέμπτη ζωντανή τζαζ μουσική, μετά τις 21:00, και έκτακτα (ενημερωθείτε μέσα από τη σελίδα του «Καφενείου 11» στο facebook). Δεν χρειάζεται κράτηση.

Δημοσιεύτηκε στην ομώνυμη στήλη, στο πολιτιστικό ένθετο, «Ηδύφωνο», της ελληνοκυπριακής εφημερίδας, «Η Σημερινή», την Κυριακή 7 Φεβρουαρίου 2016, σ. 5.