Πολιτισμικοί Μετεωρίτες 32

Ο Διαμαντής Καράβολας με την κούκλα-μασκότ των εκδόσεων και του βιβλιοπωλείου, στο κέντρο της Αθήνας, στην οδό Μαυρομιχάλη 18, στις 26 Οκτωβρίου του 2011, 21:04… ακριβώς & ακριβός, φωτογραφία αγνώστου

Εκδόσεις Φαρφουλάς

Στηρίζοντας τη σύγχρονη ελληνική κυπριακή ποίηση

«Ενάντια στο οποιοδήποτε λογοτεχνικό ή ποιητικό σινάφι»

[Πολιτισμικοί Μετεωρίτες-Κωνσταντίνος Α. Ει. Παπαθανασίου]

Με το όνομα του εκδοτικού οίκου να παραπέμπει στο ομώνυμο διήγημα του Δημοσθένη Βουτυρά, οι ανεξάρτητες εκδόσεις Φαρφουλάς, με έδρα την Αθήνα, έχουν από το 2009 δημιουργήσει μία άτυπη σειρά με βιβλία σύγχρονων Ελλήνων Κυπρίων ποιητών

Συνέντευξη με τον εκδότη Διαμαντή Καράβολα

Η περιπέτεια ξεκινάει το 2001, όπου εμφανίζεται στην αγορά του βιβλίου το πρώτο τεύχος του περιοδικού «Ο Φαρφουλάς», με την ένδειξη στο εσώφυλλο πως πρόκειται για εξάμηνη ανεξάρτητη έκδοση για τις Τέχνες και τα Γράμματα. Έως τον Φεβρουάριο του 2005 το περιοδικό αριθμεί 7 τεύχη (τα δύο διπλά), με την ύλη του εμφανέστατα προσανατολισμένη στον Υπερρεαλισμό (ιστορικό και σύγχρονο) και με συνεργασίες «αγνοημένες» από τα κυρίαρχα μέσα προβολής-παραγωγής πολιτιστικής σαβούρας. Ακολουθεί μία περίοδος εκδοτικής σιωπής, όπου η δημιουργική ζύμωση ιδεών, συνευρέσεων και συγκεκριμένων γεγονότων οδηγεί στην ίδρυση της Υπερρεαλιστικής Ομάδας Αθηνών (2004-2005), του περιοδικού «Κλήδονας» (αμιγώς υπερρεαλιστικών τάσεων και αναφορών)-(πρώτο τεύχος, Σεπτέμβριος 2006, αριθμώντας ήδη 5 τεύχη), του εκδοτικού οίκου «Φαρφουλάς» και από τον Μάιο του 2008 την επανεμφάνιση και αρχή της νέας περιόδου του περιοδικού «Ο Φαρφουλάς» (βρίσκεται ήδη στο 17^ο τεύχος).

   Κι όλα αυτά με την αμετακίνητη στάση του εκδότη και των συνεργατών του (μόνιμων ή και περαστικών) πως: «Ο Φαρφουλάς, δεν επιδοτείται και δε θέλει να επιδοτηθεί από κανένα δημόσιο φορέα ή ιδιώτη σπόνσορα. Ευχαριστούμε τους φίλους αναγνώστες για την έμπρακτη στήριξή τους», μ’ αυτήν τη θέση να αναγράφεται εν είδει προμετωπίδας σε κάθε τεύχος που κυκλοφορεί, ορίζοντας και την πάγια πρακτική ή αν θέλετε απαράβατη φιλοσοφία του όλου εγχειρήματος.

Με αφορμή όλα τα παραπάνω συνομιλήσαμε με τον εκδότη Διαμαντή Καράβολα, όπου ανάμεσα σε άλλα αναφέρεται και στη σχέση που έχει αποκτήσει με δόκιμους δημιουργούς του νησιού.

Κύριε Καράβολα, αρχικά, σας ευχαριστώ που αποδεχθήκατε την πρόσκληση να μας μιλήσετε για τη δράση του εκδοτικού σας οίκου, και για τη σχέση σας με Έλληνες Κύπριους ποιητές. Πείτε μας πώς και πότε ξεκίνησε αυτή η επαφή της Αθήνας με τη Λευκωσία;

Δ.Κ.: Κι εγώ σας ευχαριστώ για την πρόσκληση. Πριν απαντήσω στην ερώτησή σας, να παρατηρήσω ότι το διήγημα «Ο Φαρφουλάς», απ’ το οποίο πήραμε τον τίτλο των εκδόσεων, το ανακαλύψαμε σε μια έκδοση διηγημάτων του Δημοσθένη Βουτυρά του 1934, που δεν ξαναεκδόθηκε από τότε, παρά πρόσφατα από εμάς. Άλλωστε και ο Βουτυράς, μόλις, τα τελευταία χρόνια ξαναανακαλύπτεται και επανεκτιμάται το έργο του. Τώρα, η έκδοση το 2009 του ποιητικού βιβλίου Ο κρατήρας του γέλιου μου, του Κώστα Ρεούση, ήταν η αρχή και η μαγιά για να ακολουθήσει η έκδοση και η συνεργασία και με άλλους Έλληνες Κύπριους ποιητές (όπως οι Γιώργος Καλοζώης, Μιχάλης Παπαδόπουλος, Γιώργος Χριστοδουλίδης, Στέφανος Σταυρίδης κ.ά.).

Μιλήστε μας για τη δομή του εκδοτικού σας οίκου (αναφέρομαι στον κατάλογό σας). Ποιοι οι προσανατολισμοί του και ποια τα κριτήρια έκδοσης ενός παλαιού ή νεότερου βιβλίου;

Δ.Κ.: Από το 2008 και μέχρι τώρα που μιλάμε, δηλαδή σε διάστημα 7 και κάτι ετών, έχουμε εκδώσει 75 τίτλους ενώ συνεχίζεται η έκδοση των περιοδικών «Ο Φαρφουλάς» και «Κλήδονας», στο βαθμό που μπορούμε να είμαστε συνεπής στην κυκλοφορία τους, μια κι αποτελούν και το πιο κοπιαστικό κομμάτι της εκδοτικής μας δουλειάς. Παράλληλα τα τελευταία τρία χρόνια έχουμε στήσει ένα βιβλιοπωλείο-παλαιοβιβλιοπωλείο στο κέντρο της Αθήνας με βιβλία μικρών εναλλακτικών εκδοτικών οίκων καθώς και παλαιά, εξαντλημένα στον εκδότη τους, βιβλία. Νομίζω είναι ένας ικανοποιητικός απολογισμός, αν αναλογιστούμε ότι όλα αυτά ξεκίνησαν με μηδαμινά κεφάλαια, και καταφέραμε όχι μόνο να αντέξουμε, αλλά να συνεχίσουμε το εκδοτικό μας έργο μέσα σε οικονομικές συνθήκες πολύ άσχημες για την αγορά του βιβλίου αλλά και για όλη την ελληνική κοινωνία. Χρησιμοποιώ το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο, όχι γιατί υπάρχει κάποιο επιτελείο που τρέχει για τους σκοπούς των εκδόσεων, αλλά γιατί πρέπει να συμπεριλάβω και τη σύζυγό μου, Αργυρώ, που μαζί κάνουμε όλη τη λάντζα των εκδόσεων και του βιβλιοπωλείου. Κριτήριό μας για την έκδοση ενός παλιού βιβλίου είναι να ανταποκρίνεται σε μια διαφορετική αφήγηση που έχουμε για το παρελθόν της λογοτεχνίας από αυτήν που κυριαρχεί, και να επαναφέρουμε συγγραφείς που αξίζει να τους ανακαλύψει σήμερα το αναγνωστικό κοινό. Για ένα καινούργιο βιβλίο κριτήριό μας είναι ο συγγραφέας να έχει τη διάθεση να αναλάβει έστω ένα μικρό ρίσκο με το λόγο, τις ιδέες και τη γραφή του, κι όχι να θέλει απλά να πλασαριστεί δίπλα στο οποιοδήποτε λογοτεχνικό ή ποιητικό σινάφι.

Διατηρείτε στο κέντρο της Αθήνας, ένα βιβλιοπωλείο παλαιών και νέων εκδόσεων, όπου στεγάζεται και ο οίκος όπως και οι δραστηριότητες των προαναφερθέντων περιοδικών και της Υπερρεαλιστικής Ομάδας Αθηνών. Ποια η ανταπόκριση του κοινού της μητροπολιτικής πρωτεύουσας και πώς τα βγάζετε πέρα;

Δ.Κ.: Όλα αυτά τα χρόνια, και πριν την κρίση, έχουμε εξασκηθεί σε έναν ιδιότυπο κλεφτοπόλεμο, με βάση την «εγωιστική» αρχή να κάνουμε πάντα αυτό που μας αρέσει, στο βαθμό βέβαια που έχουμε τη δυνατότητα. Έτσι επιβιώνουμε, κάνοντας αρκετή υπομονή στις πολύ δύσκολες οικονομικά περιόδους. Στο βιβλιοπωλείο μας, τώρα, προσπαθούμε να έχουμε έναν εστέτ-λαϊκό χαρακτήρα. Δε βάζουμε best-selllers, αν και το παράδοξο είναι ότι ελάχιστοι μέχρι τώρα μας έχουν ζητήσει. Πουλάμε βιβλία που, έστω για κάποιο μικρό λόγο, τα εκτιμούμε πρώτα-πρώτα εμείς. Αλλιώς δε γίνεται. Είναι σαν να έχεις ένα εστιατόριο και να μην τρως από τα φαγητά που σερβίρεις. Επίσης, δεν απευθυνόμαστε σε κανένα ειδικό κοινό. Όταν έχεις μια πόρτα ανοιχτή στο δρόμο μπορεί να μπει ο καθένας. Μας βοηθάει αυτό στο να ξελαμπικάρουμε και να βλέπουμε τον εαυτό μας με περισσότερη ταπεινότητα, και συνυφασμένο με τη σχετικότητα των καταστάσεων γύρω μας, μέσα στο μεγάλο δράμα και την μεγάλη κωμωδία της ζωής. Οι εκδόσεις είναι μια κατά βάση μοναχική δουλειά, και στις μοναχικές δουλειές ελλοχεύει ο κίνδυνος του ναρκισσισμού. Η ζωή στο βιβλιοπωλείο και η καθημερινή τριβή με τον/την οποιονδήποτε θα περάσει και θα ανταλλάξουμε μερικές κουβέντες, αποτελεί έναν θαυμάσιο εξισορροπητικό παράγοντα και μερικές φορές κρύβει θαύματα.

Από πού πηγάζει η δύναμη, το κουράγιο και η υπομονή να συνεχίζετε, χωρίς εκπτώσεις, την πορεία σας στο ζοφερό τοπίο του εκδοτικού χώρου;

Δ.Κ.: Η χαρά να κάνεις κάτι που σ’ αρέσει δίνει τεράστια δύναμη σε κάθε άνθρωπο.

Αλήθεια, η ανεξαρτησία των κινήσεών σας έχει ενοχλήσει τον πολιτισμό του συρμού και των διεκπεραιωτών του ή, όπως συμβαίνει συνήθως, κρατούν στάση σιωπής, τρομοκρατημένου, ιχθύος;

Δ.Κ.: Νομίζω ούτε το ένα ισχύει ούτε το άλλο. Μάλλον υπάρχει επαρκής χώρος για τον καθένα.

Επανέρχομαι στα του νησιού. Είχατε κατέβει, στη Λευκωσία, για μια παρουσίαση τον Μάρτιο του 2013, εν αρχή ξεγυμνώματος του οικονομικού θαύματος/εγκλήματος και της εγκαθιδρύσεως της χρηματοπιστωτικής κρίσης, με τους ευρωπαίους εταίρους σε ρόλο κλέφτη ή αστυνόμου. Πώς ψυχανεμιστήκατε (τις ημέρες που διαμείνατε στην Κύπρο) την κατάσταση, τις αντιδράσεις και τις συμπεριφορές των κατοίκων/πολιτών;

Δ.Κ.: Αν και δεν είναι δόκιμο, τα όποια συμπεράσματα που προκύπτουν από την επαφή με κάποιους ανθρώπους, κυρίως φίλους, από ένα ταξίδι να τα γενικεύουμε για μια ολόκληρη χώρα, εντούτοις θα τολμήσω να πω ότι μου φάνηκαν ευάλωτοι οι άνθρωποι του νησιού σ’ αυτήν την όντως πρωτόγνωρη και βίαιη γι’ αυτούς κατάσταση. Έχω την αίσθηση όμως πως, από τότε, η συμπεριφορά και η ψυχολογία τους θα έχει εξισορροπήσει στην κατεύθυνση μιας άνοστης κανονικότητας, ίσως και λόγω της ευμάρειας που συντηρείται με το όποιο κόστος.

Ποια είναι τα άμεσα εκδοτικά σας σχέδια;

Δ.Κ.: Συνεχίζουμε στο ίδιο μοτίβο, βλέποντας και κάνοντας.

Ο Διαμαντής Καράβολας γεννήθηκε το 1972 στην προσφυγική γειτονιά της Πάτρας, από πατέρα γεννημένο Σμυρνιό και μητέρα Ρουμελιώτισσα. Ήρθε στην Αθήνα το 1990 για σπουδές όπου και ζει μέχρι σήμερα. Έχει κάνει διάφορες δουλειές (μουσικός, οικοδόμος, καθηγητής, κομπιουτεράς σε ασφαλιστική εταιρεία και σε εμπορική πολυεθνική κ.ά.), και από το 2008 ασχολείται αποκλειστικά με τις εκδόσεις και τα βιβλία. Βασικός κανόνας της ζωής του είναι το πρόταγμα των σουρεαλιστών «να αλλάξουμε τη ζωή – να αλλάξουμε τον κόσμο».

 

Δημοσιεύτηκε στην ομώνυμη στήλη, στο πολιτιστικό ένθετο, «Ηδύφωνο», της ελληνοκυπριακής εφημερίδας, «Η Σημερινή», την Κυριακή 11 Απριλίου 2015, σ. 4, με κάποιες περικοπές. Εδώ δημοσιεύεται ολόκληρη.