Πολιτισμικοί Μετεωρίτες 29

Ο συνθέτης Τάσος Στυλιανού, φωτογραφία Νίκος Φιλίππου

Τάσος Στυλιανού

«Ένας συνθέτης του καιρού μας»

[Πολιτισμικοί Μετεωρίτες-Κωνσταντίνος Α. Ει. Παπαθανασίου]

Οι Έλληνες Κύπριοι δημιουργοί της σύγχρονης σοβαρής μουσικής διαπρέπουν στο εξωτερικό και αγωνίζονται στο εσωτερικό για την ουσιαστική καλλιέργεια του Ήχου… «εις ώτα μη ακουόντων»

Τον κύριο Στυλιανού τον γνώρισα, σχεδόν πριν από μια δεκαετία, ίσως και παραπάνω, σ’ ένα μπαρ της παλιάς πόλης της Λευκωσίας όπου έπαιζε τζαζ κιθάρα με ένα σχήμα του σαξοφωνίστα Χάρη Ιωάννου. Μετά το τέλος του session, του συστήθηκα και πιάσαμε την κουβέντα εστιάζοντας στο μεγάλο κιθαρίστα του τζαζ ιδιώματος Kenny Burrell, μια και το παίξιμό του μου θύμισε τη μαγεία των ήχων του προαναφερθέντα Αμερικανού μουσικού.

   Έκτοτε παρακολουθούσα συχνά-πυκνά τις εμφανίσεις του διαπιστώνοντας, σταδιακά, πως δεν έχω μόνο την τύχη και την τιμή να ακούω και να συναναστρέφομαι έναν βιρτουόζο κιθαρίστα της τζαζ και πέρα από αυτήν, αλλά έναν σοβαρό συνθέτη του καιρού μας… αντάξιο ενός Ξενάκη ή ενός Χρήστου (συνθέτες σύγχρονης κλασικής μουσικής που αγαπώ), κι αυτό δεν γράφεται με κανένα ίχνος υπερβολής.   

Ένας συνθέτης της πρωτοπορίας

Απερίφραστα, ο κύριος Στυλιανού είναι ο κύριος εκπρόσωπος της σύγχρονης σοβαρής-κλασικής κυπριακής μουσικής, αν και τον περιορίζω γεωγραφικά κι αυτό, ίσως, τον αδικεί μια κι όπως θα διαβάσετε παρακάτω (στο σύντομο βιογραφικό) ο συνθέτης είναι όχι μόνο αναγνωρισμένος και καταξιωμένος, αλλά θεωρείτε και πρωτοπόρος σ’ αυτό που έχει δημιουργήσει και δημιουργεί, στη σκληρότητα του ανταγωνισμού -σε τέτοιο μουσικό επίπεδο, που αναφερόμαστε- τόσο των Η.Π.Α όσο και της Ευρώπης.

  Δεν θα σας κουράσω αναφερόμενος και ξεκλειδώνοντας με μουσικολογικούς όρους στη/τη μουσική του Τάσου Στυλιανού. Είμαι σίγουρος πως ούτε ο συνθέτης θα το ήθελε αυτό. Θα αρκεστώ να γράψω πως τα ηχοτοπία, η αύρα, η ουσία που ρέει ακούγοντας έργα του συνθέτη διεισδύει στον πυρήνα της απόλυτης δημιουργίας και προσήλωσης στο «Σκοπό» ενός αυθεντικού «εραστή» της Ευτέρπης (αρχαία μούσα της μουσικής και της λυρικής ποιήσεως) και της Αοιδής (αρχαιότερη Ελικωνιάδα μούσα του τραγουδιού).

  

Ένα κείμενο

Παραθέτω ένα κείμενο του συνθέτη, με την άδειά του, όπως έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του (ανάμεσα σε άλλα κείμενα περί μουσικής και όχι μόνο), όπου και παραπέμπω τον φιλόμουσο αναγνώστη για να ακούσει και δείγματα συνθέσεων-έργων τού Τάσου Στυλιανού (www.stylianoutasos.com):

-Κυπριακή Μουσική: «Εξώγεννα στοιχεία ρημάζουν καθημερινά τις ήδη μειωμένες μας αντιστάσεις. Σχεδόν κανείς δεν θέλει να διαγράψει την προσωπική του αξία, αλλά ταυτόχρονα ούτε και την προσφέρει. Εντούτοις, τα αρχαιοφώτιστα μελωδικά στοιχεία ταυτότητας που μας έχουν παρακαταθέσει οι πατεράδες και οι παππούδες μας, παραμένουν δουλοπρεπώς και οικιοθελώς ξένα. Παρόλα αυτά, εκ ρίζας και εκ φύσεως θα παραμείνουν, έστω και σε ρυθμό τεσσάρων τετάρτων -κοινώς, common time- αλησμόνητα και απροσπέραστα. Ό,τι κι αν κάνουμε, όσα κι αν μάθουμε, «Αυτοί» είναι που μέσα από το συμπαντικό διαδίχτυο θα μας αναγεννούν.

   Ο κυπριακός ήχος, η συνέχεια, το πνεύμα και η αναγκαιότητα ύπαρξής του, δεν μπορεί να μην αφήνεται να περάσει εντός. Ακόμα και μέσα στα αμέτρητα «χαμηλά» και «υψηλά» ιδρύματα καλών τεχνών που ενσαρκώνει ο τόπος, δηλώνει υποσκιασμένος αφού παρακάμπτεται από τις δίγλωσσες και ιδρυματοποιημένες παραδόσεις «μουσικών» διαλέξεων. Μιλούν, και καλώς πράττουν να μιλούν, για τη μουσική των Μπετόβεν, Στραβίνσκι, για ήχους τζαζ, ροκ, μπλουζ κ.ά., αλλά δεν καταλαβαίνω… «γιατί» δεν μιλάνε και για τη δική μας, ενδογενή, μουσική δημιουργία. Μήπως είναι τελικά δυνατόν να αγνοούν, έστω και την ψευδαίσθηση, πως μπορεί να είναι πιθανή η μουσική διαιώνιση στο αφροδίσιο νησί; Μήπως οι ειδήμονες λησμονούν και δεν αντιλαμβάνονται ότι είναι μέσα από τον υπέρμετρο χορό του έρωτα που επέρχεται η ανθόλουστη κυοφορία της Μούσας; Μούσας, που αν δεν υποστεί μαρτυρικά το πλήγμα της εκτρώσεως, από την ανελέητη εξάντληση που θα της επιφέρουν τα στενόχωρα κέντρα επεξεργασμένων πληροφοριών, τότε, τελετουργικά, θα διανθίσει το είδος και θα περιλούσει, με τους πανέμορφους πονόηχους της γέννας της, τη ζωή του μέλλοντος.

   Το μείγμα έχει διογκωθεί, με αποτέλεσμα να ξεχειλίζει και να διασκορπίζεται ανελέητα στο πουθενά. Έχει γίνει πιάτο με γερμανικό λουκάνικο, ωμό ψάρι και στιφάδο γκούλαζ. Κι όλα αυτά, όχι εξ ανάγκης για μια καινούργια διαλεκτική μορφή έκφρασης, αλλά για χάρη του μείγματος. Παρόλα αυτά, η Κυπριακή Μουσική στέκεται –είτε μέσα από το ΣΟΒΑΡΟ λαουτάρη, είτε μέσα από το νέο ΚΥΠΡΙΟ δημιουργό, που ακόμα κανείς δεν γνωρίζει.».

Τάσος Στυλιανού: In brevis

Γεννήθηκε το 1969 στη, κατεχόμενη σήμερα από τους Τούρκους, Μόρφου. Σπούδασε μουσική στις Η.Π.Α. στο Mannes College of Music, Τζαζ και Σύγχρονη Μουσική στο New School for Social Research, σύνθεση με τον Henry Martin και στη Σχολή Μουσικής Aaron Copland του Queens College (MA στη Σύνθεση) με τους Morris Rosenzweig, Thea Musgrave και Paul Levy. Είναι επίσης κάτοχος Ph.D. στη Σύνθεση από το Πανεπιστήμιο της Utah όπου μελέτησε με τον Morris Rosenzweig. Έχει κερδίσει βραβεία και πολλές τιμητικές διακρίσεις μεταξύ των οποίων είναι, το Βραβείο Σύνθεσης και την υποτροφία στη Σύνθεση Leroy Robertson, το πρώτο βραβείο στο διαγωνισμό σύνθεσης της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου και το τιμητικό βραβείο από το διεθνή διαγωνισμό σύνθεσης ALEA III. Έχει λάβει επίσης χορηγήματα από το UTA (University Teaching Award) του Πανεπιστημίου της Utah και υποτροφία από το Banff Residency στον Καναδά και από το Composers Conference στη Βοστόνη, όπου υπήρξε συνθέτης in residence. Έχει επίσης συνεργασθεί με την Parma Recordings για τον ψηφιακό δίσκο «Mosaic» -μια συλλογή έργων, μέσω του Συλλόγου Συνθετών του οποίου είναι μέλος. Του έχουν ανατεθεί διάφορες συνθέσεις έργων, όπως από τον Όμιλο Κλασικού Ελληνικού Θεάτρου της Utah, τον παγκοσμίου φήμης φλαουτίστα Carlton Vickers, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, τη Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου κ.ά.. Ανάμεσα στους συνθέτες με τους οποίους έχει συνεργαστεί περιλαμβάνονται οι Morris Rosenzweig, Thea Musgrave, Paul Levy, Mario Davidovsky, Johnathan Harvey, Pierre Boulez, Paul Lanky, Steven Mackie κ.ά. Έργα του έχουν εκτελεστεί από διάφορους μουσικούς όπως οι Bodil Robech και Carla Rees, σύνολα όπως το New York Music Ensemble, Canyonlands New Music Ensemble, ALEA III, Εθνική Χορωδία της Μολδαβίας, New Music Ensemble του Πανεπιστημίου της Utah, dissonArt ensemble, Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου και σε συναυλίες του Κέντρου Κυπρίων Συνθετών, όπου είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου. Συνεργάζεται συχνά με σύνολα και εκτελεστές από την Κύπρο και το εξωτερικό.

Δημοσιεύτηκε στην ομώνυμη στήλη, στο πολιτιστικό ένθετο, «Ηδύφωνο», της ελληνοκυπριακής εφημερίδας, «Η Σημερινή», την Κυριακή 3 Απριλίου 2016, σ. 4.